B. Прочитать, разобрать и перевести предложения.
1. Is, qui tibi in periculo adest, amicus tuus est. 2. Adeste eis, quorum
auxilium vobis non deest. 3. Is copiis praeerit, in quo summa scientia
belli est. 4. Nisi laboratis et semper officio deestis, vobis ipsis
obestis. 5. Scientiae nobis omnibus prosunt. 6. Gratus semper fui iis, a
quibus eruditus eram. 7. Aristides, qui cognomine Iustus appellatus erat,
in exsilium missus est. 8. Nemo iudicabitur, antequam accusatus erit. 9.
Quum potes, amicum adiuva! 10. Vir bonus est, qui prodest , quibus potest
(Cicero). 11. Praeterita mutare non possumus (Cicero). 12. Dicam, si
potero, Latine (Cicero). 13. Feci, quod potui.
СЛОВА
|adsum, adfui, – adesse –|prosum, profui, – |
|помогать |prodesse – быть |
|desum, defui, – deesse –|полезным, помогать |
|не хватает |erudio 4 – обучать, |
|praesum, fui, – esse – |просвещать |
|командовать |exsilium, i n – изгнание|
|obsum, fui, – esse – | |
|вредить |iudico 1 – судить |
|nisi – если не, кроме |accuso 1 – обвинять |
|как |adiuvo, iuvi, iutum 1 – |
|officium, i n |помогать |
|обязанность; officio |praeterita, orum n – |
|(dat.) deesse – не |прошлое |
|исполнять обязанность | |
ЗАДАНИЕ XI
1. IV склонение
2. V склонение
3. Participium futuri activi
4. Отложительные и полуотложительные глаголы
A. Прочитайте, разберите и переведите предложения.
1. Nihil semper suo statu manet. 2. Motus terrae est ab occasu ad ortum.
3. Nonnulla loca terrae ob gelu asperum incolas non habent. 4. Nemo nostrum
amico in rebus adversis auxilium negabit. 5. Planities erat magna et in ea
tumulus satis grandis; eo Ariovistus et Caesar ad colloquium venerunt. 6.
Lingua Latina diu apud populos Europae in magno usu erat. 7. Ubi ira
dominatur, ratio non valet. 8. Miraris, et ego miratus sum. 9. Satis
diserte pro se veritas loquitur. 10. Amici id, quod polliciti sunt, dabunt.
11. Senatus et magistratus rei publicae Romanae praeerant. Imperio
magistratuum Romani parebant. 12. In signis exercitus Romani eae litterae
erant: SPQR (=senatus consulto [см. приложение ( 11]). 13. Ariovistus, dux
Sueborum, priusquam cum exercitu Romano acie (прил. ( 11) pugnat, multos
dies exercitum suum in castris continet. 14. Romani antiqui parva manu
magnas adversariorum copias superabant. Bello Punico secundo autem copiae
adversariorum interdum exercitui Romano (прил. ( 22) perniciei et interitui
(прил. ( 23) erant.
|maneo, nsi, nsum 2 – |ratio, onis f – разум, |
|сохраняться |образ мыслей |
|status, us m – |miror 1 – удивляться |
|состояние, положение |loquor, locatus sum, |
|occassus, us m – закат, |loqui 3 – говорить, |
|запад |разговаривать |
|ortus, us m – восток, |veritas, atis f – |
|восход |правда, истина |
|gelu, us n – холод |diserte – ясно |
|asper, era, um – суровый|polliceor, citus sum, |
| |eri 2 – обещать |
|res, rei f – вещь, дело;|senatus, us m – сенат |
|res adversae – |magistratus, us m – |
|несчастье, неудача |магистрат |
|nego 1 – отрицать, |signum, i n – знамя; |
|отказывать |знак |
|planities, ei f – |nummus, i m – монета |
|равнина |dux, cis m – вождь |
|tumulus, i m – холм |priusquam – прежде чем |
|satis – достаточно, |acies, ei f – строй, |
|довольно |сражение |
|grandis, e – большой, |contineo, tinui, tentum |
|огромный |2 – содержать |
|colloquium, i n – |manus, us f – отряд; |
|разговор, беседа |рука, сила |
|usus, us m – |interitus, us m – |
|употребление |гибель, уничтожение |
|dominor, atus sum, ari 1| |
|– господствовать, | |
|властвовать | |
|pernicies, ei f – гибель| |
ЗАДАНИЕ XII
1. Указательное местоимение hic, haec, hoc
2. Определительное местоимение idem
3. Вопросительные и неопределенные местоимения
4. Отрицательные местоимения
А. Прочитайте, разберите и переведите предложения.
1. Nemo amat eos, quos timet. 2. Semper nos delectat aut aliquis utilis
labor, aut aliqua bona ars, aut aliquod gratum studium. 3. Non semper iidem
homines de iisdem rebus eadem iudicant. 4. Quae amicitia potest esse inter
ingratos? 5. Nullum bonum est sine aliquo malo.
|timeo, ui,-, 2 – бояться|ars, tis f – ремесло, |
| |искусство, наука |
|delecto 1 – забавлять, |studium, i n – занятие |
|услаждать |ingratus, a, um – |
|utilis, e – полезный |неблагодарный |
В. Прочитайте и переведите текст.
Nauta et agricola
Nauta et agricola diversi sunt moribus et studiis. Hic stabilem habet
sedem, ille locum mutat. Hic mores antiquos servat, ille morum alienorum
studiosus est. Huic sermo tantum patrius, illi aliae quoque linguae notae
sunt. Huius vita tranquilla est, illius periculorum plena. Hunc agri et
prata, illum fluvii et maria delectant. Sermones quoque nautarum et
agricolarum diversi sunt: hi narrant de agris de frugibus, illi de terris
alienis, de urbibus, navibus, procellis.
|diversus, a, um – различный|tranquillus, a, um –|
| |спокойный |
|mos, moris m – обычай, |pratum, i n – луг |
|образ жизни |mare, is n – море |
|stabilis, e – постоянный, |frux, gis f – плод, |
|неизменный |фрукт |
|sedes, is f – место |urbs, bis f – город |
|жительства, сиденье |navis, is f – |
|studiosus, a, um – |корабль |
|любознательный |procella, ae f – |
|sermo, onis m – разговор, |буря |
|беседа | |
|notus, a, um – известный | |
С. Прочитайте, разберите и переведите текст.
Omnia fluunt, omnia mutantur
Nemo nostrum idem est in senectute, qui erat iuvenis, nemo est mane, qui
erat pridie. Quidquid vides, currit cum tempore, nihil ex his, quae
videmus, manet. Hoc est, quod ait Heraclitus: In idem flumen bis non
descendimus: manet idem fluminis nomen, aqua transmissa est (Seneca).
|senectus, utis f – |aio, ait, -, – говорить,|
|старость, зрелость |утверждать |
|iuvenis, e – молодой, |descendo, scendi, |
|юный |scensum, ere – идти, |
|mane – утром |спускаться, вступать |
|pridie – прежде, |transmitto, misi, missum|
|накануне, днем ранее |3 – передавать, |
|curro, cucurri, cursum 3|переправляться, |
|– бежать |пересылать |
ЗАДАНИЕ XIII
1. Общие сведения о степенях сравнения прилагательных
2. Сравнительная степень; превосходная степень
3. Особенности в образовании степеней сравнения
4. Наречия; образование наречий
5. Степени сравнения наречий
1. Aetas dulcissima adulescentia est (Plin.Epist.). 2. Fideliores sunt
oculi auribus . 3. Pax vel iniusta utilior est, quam iustissimum bellum
(Cic.). 4. Homini homine nihil pulchrius videtur (Cic). 5. Nullus est locus
domestica sede iucundior (Cic). 6. Gravissimum est imperium consuetudinis.
7. Non minor voluptas percipitur ex velissimis rebus, quam ex
pretiosissimis (Cic.). 8. Veterrimus homini optimus est amicus. 9. Homines
amplius oculis, quam auribus credunt (Seneca. Epist). 10. Omne bellum
sumitur facile, aegerrime desinit (Sall.). 11. Ex inferiore loco in
superiorem non satis commode tela adidi possunt (Caes.). 12. Facile omnes,
quum valemus, recta consilia aegrotis damus (Terentius). 13. Summi montium
vertices nive aeterna tecti sunt. 14. Nuntiis litterisque Allobrogum
commotus, Caesar duas legiones in citeriore Gallia novas conscripsit; cum
his legionibus legatus Quintus Pedius in ulteriorem Galliam missus est.
|adulecsentia, ae f – |commoveo, movi, motum 2 |
|юность, молодость |– побуждать, волновать |
|dulcis, e – сладкий, |conscribo, psi, ptum 3 –|
|приятный |формировать |
|aetas, atis f – время |desino, sii, situm 3 |
|жизни, возраст |прекращаться |
|fidelis, e – верный, |commodus, a, um – |
|надежный |удобный |
|oculus, i m глаз |adigo, egi, actum 3 – |
|auris, is f – ухо |долетать |
|pax, pacis f – мир |telum, i n – копье, |
|iniustus, a, um – |стрела |
|несправедливый |quum – когда |
|iustus, a, um – |rectus, a, um – |
|справедливый |правильный, прямой |
|homo, inis m – человек |aegrotus, a, um – |
|video, vidi, visum 2 |больной |
|видеть, pass. kазаться |facilis, e – легкий |
|domesticus, a, um – |consilium, i n – совет, |
|домашний |решение |
|iucundus, a, um – |vertex, icis m – вершина|
|приятный | |
|gravis, e – тяжелый, |mons, ntis m – гора |
|важный, веский |nix, nivis f – снег |
|consuetudo, inis f – |aeternus, a, um – |
|привычка, обычай |вечный, бесконечный |
|voluptas, atis f |preciosus, a, um – |
|удовольствие, |дорогой, ценный |
|наслаждение, радость |vetus, eris – древний, |
|percipio, cepi, ceptum 3|старый, давний |
|– принимать, ощущать, |amplus, a, um – большой,|
|воспринимать |широкий |
|vilis, e – дешевый |sumo, sumpsi, sumptum 3 |
|aeger, gra, um – тяжелый|– начинать |
ЗАДАНИЕ XIV
Формы числительных
Употребление числительных
А. Прочитайте, разберите и переведите текст.
Summarium historiae Romanae
Annos numerabant Romani ab anno Urbis conditae (ab urbe condita=ab U.c.),
qui annus fuit ante aeram nostram septingentesimus quiquagesimus tertius.
Initio reges per annos circiter ducentos quinquaginta civitatem ad
arbitrium suum rexerunt. Anno quingentesimo nono, sive ab Urbe condita
ducentesimo quadragesimo quarto, postquam expulsus est ex regno Tarquinius
Superbus, creati sunt duo consules, qui potestatem parem habebant atque
alter alterum coercebat. Hunc statum quinque fere saecula observaverunt
Romani. Iam anno ducentesimo sexagesimo sexto tota fere Italia in potestate
Romanorum fuit.
Anno tricesimo imperium occupavit Augustus, qui primus imperator populi
Romani fuit. Imperatoribus paruit imperium Romanum usque ad annum
quadringentesimum septuagesimum sextum aerae nostrae, sive millesimum
ducentesimum tricesimum ab Urbe condita.
|condo, didi, ditum 3 – |par, paris – равный, |
|воздвигать, основывать; |одинаковый |
|ab urbe condita – от |coerceo, cui, citum 2 – |
|основания города |сдерживать |
|initium, i n – начало |observo, avi, atum, are |
|arbitrium, i n – решение|– оберегать, соблюдать |
| |fere – почти, |
|expello, puli, pulsum 3 |приблизительно |
|– выгонять |saeculum, i n – век |
|creo 1 – избирать |consul, ulis m – консул |
В. написать все числительные римскими цифрами.
Статьи для домашнего чтения в первом семестре
1. Conspectus historiae Romanae
Origo populi Romani ab Aenea ducitur, ut mythus narrat. Aeneas, dux
Troianorum, Troia deleta (после разрушения Трои) profugit, mox patriam
novam in Italia sibi gentique comparavit. Hac stirpe sunt nati gemini
Romulus et Remus, quorum ab altero, Romulo, Roma condita est. Quod Romani
paucas mulieres habuerunt, virgines Sabinas ad spectacula invitatas rapere
decreverunt. Bellum inde ortum ipsae Sabinae composuerunt.
Mortem regis Romanorum primi interregnum secutum est. Post interregnum
Numa Pompilius, rex pacis, regnabat. Templum dei Iani, quod apertum semper
bellum significabat, Numae Pompilii regis tempore clausum erat.
Multa bella a rege Romanorum tertio Tullo Hostilio gerebantur. Bellum
inter Romanos Albanosque certamen trigeminorum, qui Horatii et Curiatii
appellati sunt, discrevit. Victoriam Romanis Horatii reportabant, itaque
etiam Alba Longa Roma regebatur.
Rex Romanorum quartus Ancus Martius erat. Post illum Tarquinius Priscus
regnabat, a quo praeter suos etiam filius servae educabatur. Hic adolescens
ad regnum obtinendum ab uxore regis mortui quoque adiutus est. Sic factus
estServius Tullius, rex Romanorum sextus, qui instituta legesque populo
Romano dedit. Sed filia regis una cum marito regnum patrium appetebat.
Gener Servii Tullii, Tarquinius, qui postea Superbus est nominatus, solum
per corpus mortuum regis regnum obtinere potuit.
Rex ultimus multa oppida vi ac dolo occupavit. Postquam Tarquinius
Superbus anno ducentesimo quadragesimo quarto post Urbem conditam regno
expulsus est, regnum concidit.
Libertatem populus Romanus, iam pridem optabat exspectabatque. Post reges
expulsos primi consules L. Iunius Brutus et Tarquinius Collatinus rei
publicae praefuerunt.
2. De magistratibus Romanorum
Senatus et magistratus rem publicam Romanam administrabant. Summi
magistratus erant consules, praetores, aediles, quaestores. Quaestores
cosulibus in bello aderant, aut in urbe aerarium administrabant. Aedilibus,
cura viarum et aedificiorum publicorum mandata erat. Diebus festis in circo
populo (прил. ( 22) ludos parabant, nam Romani ludis valde delectabantur.
Nota sunt verba: “Panem et circenses!”
Praetores iudicabant: praetor urbanus de controversiis civium, praetor
peregrinus de controversiis civium et peregrinorum. Inter omnes magistratus
consulum potestas summa fuit. In bello consules duces exercituum erant, in
pace civitatem administrabant. Saepe apud populum aut in senatu orationes
de legibus habebant. Lictores ante consules portabant fasces - securim,
virgis circumdatam; primo enim consulibus potestas vitae necisque in cives
erat.
Itaque fasces signum potestatis erant.
3. Censores Romani
Quinto anno Romae bini censores creabantur. Deligebantur ex numero eorum,
qui consulatu optime functi erant. Magna erat censorem potestas, neque
quisquam apud Romanos in maiore honore erat quam illi. Censores non modo
censum civium habebant, sed etiam mores probabant. Si quis agricola agrum
suum non diligenter colebat, id non sine aliqua poena erat. Item, quicumque
eques equum suum non satis curaverat, a censoribus notabatur. Si quod
facinus comissum erat, censores poenam constituebant. Cives, qui aliquid
gravius commisserant, tribu movebantur. Quisquis senatorum facinoris
convictus erat, senatu movebatur.
4. Gentes Italiae
Italiam superiorem habitabant Galli. Hanc partem Italiae, quae cis Alpes
sita erat, Romani Galliam Citeriorem vel Cisalpinam appellabant. Maior erat
ea Gallia, quae Gallia Ulterior vel Transalpina appellabatur, quod trans
Alpes sita erat.
Romanorum finitimi erant Etrusci, qui prioribus temporibus ex Asia in
Italiam venerant, ut fama est. Interiores partes Italiae incolebant Sabini,
Aequi aliaeque nationes, quibuscum Romani diuturna bella gesserunt.
Difficillimum fuit cum Samnitibus, qui Romanis simillimi erant virtute,
foedus facere. Quo facto (после его заключения) pleraeque gentes Italiae
mediae et inferioris Romanis parebant.
Italiam inferiorem Romani Magnam Graeciam appellabant, quod Graeci ibi
plurimas colonias constituerant. E quibus urbi Romae proximae erant Cumae
et Neapolis.
5. De Roma antiqua
Roma antiqua in septem collibus ad amnem Tiberim sita erat. Prima
Romanorum sedes erat collis Palatinus. In valle, sub radicibus montis
Capitolii sita, forum Romanum patebat. Ibi cives diu negotia publica et
privata tractabant. In campo, inter Capitolium et Tiberim sito, antiquis
temporibus milites exercebantur, itaque campus Martius appelabatur. In
Tiberi numerus pontium magnus erat. Postea urbs novis foris ornabatur.
Templa pulchra et signa praeclara animos civium delectabant. Pulchritudo
urbis apud omnes gentes nota erat. Itaque Romam, a pastoribus quondam
conditam, iure scriptores lumen gentium appellabant.
6. Colosseum
Romae multae columnae, arcus, templa theatraque antiqua deleta sunt.
Tamen hodie quoque nonnullae reliquiae Romae antiquae ostentari possunt.
Страницы: 1, 2, 3, 4, 5
